Herdersschopjes in de collectie van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem

Emile van Binnebeke

Inleiding

Het Nederlands Openluchtmuseum (NOM) in Arnhem heeft in totaal acht herdersschopjes in de collectie. Zonder uitzondering dateren deze schopjes uit de tweede helft van de negentiende eeuw of het begin van de twintigste eeuw en met uitzondering van één werden ze verzameld vanaf 1943.

• De collectie van het NOM.
  

  Afb 4 herdersschop

• Nederland en de rest van Europa.

Herder met schop. afb.9 opname uit 1928.

Literatuur

Het relatief kleine aantal herdersschopjes in de collectie wekt enige verbazing omdat het collectiebeleid van het museum er in het verleden op gericht was zoveel mogelijk het leven op het platteland van Nederland te laten zien en de daaraan gerelateerde gebruiksvoorwerpen in de collectie op te nemen en te bestuderen. Uiteraard zou het voor de hand hebben gelegen ook voorwerpen die samenhangen met het weiden van schapen te verzamelen en te documenteren, de schapenhouderij was immers een niet onbelangrijke bron van neveninkomsten voor menig boer. Het vlees en de wol van de schapen werd op velerlei manieren verwerkt en in verschillende producten aan de man gebracht.

Helaas zijn typische herdersattributen slechts in beperkte mate verzameld en dat bovendien niet op systematische wijze door bijvoorbeeld uitgebreid veldonderzoek. In het archief en documentatiecentrum van het Nederlands Openluchtmuseum is dus een beperkte documentatie voor handen. Toch is deze niet geheel betekenisloos. De foto´s in het archief zijn geografisch beschreven waardoor het mogelijk is schaapherders en hun uitrusting uit verschillende delen van ons land te bestuderen. Bovendien is er een interessante notitie in de documentatie waarin het vermoeden wordt geuit dat de vorm van de herdersschoppen mede bepaald lijkt door de grondsoort waarop ze werden gebruikt. Of dit ook daadwerkelijk zo is, zal in deze bijdragen onder andere worden onderzocht.

Beide soorten bronnen kunnen in combinatie met de in de collectie bewaarde herdersschoppen wellicht tot nieuwe inzichten leiden in de vorm, de functie en het gebruik van herdersschoppen in het Nederlandse cultuurgebied.